ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE – „stare zasady”

ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE – „stare zasady” – obowiązujące do 31.12.2023 r. oraz dla osób, które na podstawie praw nabytych będą po dniu 31.12.2023 r. pobierać świadczenie według dotychczasowych zasad

Świadczenie pielęgnacyjne jest świadczeniem, o które ubiegać może się matka, ojciec, opiekun faktyczny dziecka, osoba będąca rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub inna osoba, na której zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się:

• orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo
• orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

W przypadku, gdy o świadczenie pielęgnacyjne występuje osoba zobowiązana do alimentacji inna niż spokrewniona w pierwszym stopniu to aby otrzymać świadczenie należy spełnić łącznie następujące warunki:

• rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• nie ma opiekuna faktycznego dziecka lub rodziny zastępczej spokrewnionej lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

• nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
• w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Od 1 stycznia 2025 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w miesięcznej wysokości 3287,00zł. Kwota tego świadczenia podlega corocznej waloryzacji.

W przypadku gdy o świadczenie ubiega się rolnik, małżonek rolnika bądź domownik, świadczenie przysługuje odpowiednio:

- rolnikowi w przypadku zaprzestania prowadzenia przez niego gospodarstwa rolnego

- małżonkowi rolnika lub domownikowi w przypadku zaprzestania prowadzenia przez niego gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez niego pracy w gospodarstwie rolnym.

Jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje gdy:

- osoba sprawująca opiekę:

• ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno- rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym, lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia,*
• ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna.

*Art. 17 ust. 5 pkt lit. a częściowo został uznany za niezgodny z art. 71 ust. 1 zdanie drugie w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 czerwca 2019 r., sygn. akt SK 2/17 (Dz.U.2019.1257) z dniem 9 stycznia 2020 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim stanowi, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

- osoba wymagająca opieki:

• pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• została umieszczona w rodzinie zastępczej z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
• na osobę wymagająca opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
• na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekunów;
• na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba ze przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Zarejestrowanie  w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do świadczenia pielęgnacyjnego.

Dotyczy rolników:

- po przyznaniu przez organ właściwy świadczenia pielęgnacyjnego i utracie dotychczasowego tytułu ubezpieczenia emerytalno-rentowego w KRUS w związku z zaprzestaniem prowadzenia gospodarstwa rolnego/wykonywania w nim pracy, osoba uprawniona do ww. świadczenia będzie mogła złożyć do KRUS wniosek o objęcie jej nowym tytułem ubezpieczenia emerytalno-rentowego na podstawie art. 16 ust. 2 pkt  4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. W przypadku objęcia jej tym nowym tytułem ubezpieczenia, składki na to ubezpieczenie, na podstawie decyzji KRUS, będzie opłacał do KRUS, ze środków budżetu państwa, organ właściwy, który przyznał świadczenie pielęgnacyjne (osoba ta zachowa więc status ubezpieczonej w KRUS).

- jeśli osoba ta nie złoży do KRUS wniosku o objęcie jej ww. nowym tytułem ubezpieczenia emerytalno-rentowego w KRUS, i w wyniku rozstrzygnięcia KRUS, z powodu zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego/wykonywania w nim pracy, utraci status osoby ubezpieczonej w KRUS, finalnie zostanie zgłoszona przez organ właściwy do ubezpieczenia emerytalno-rentowego w ZUS i organ właściwy będzie opłacał składki na to ubezpieczenie do ZUS ze środków budżetu państwa.

W przypadku wystąpienia zmian mających wpływ na prawo do świadczenia pielęgnacyjnego (w szczególności zaprzestania sprawowania opieki, wyjazdu członka rodziny za granicę, podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, uzyskania prawa do emerytury lub renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, śmierci osoby wymagającej opieki, zawarcia związku małżeńskiego przez osobę wymagającą opieki) należy niezwłocznie poinformować o tym tut. CUS.

Nienależnie pobrane świadczenia podlegają zwrotowi wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy bądź zasiłek dla opiekuna nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego. Już na etapie składania wniosku o świadczenie wspierające należy poinformować o tym fakcie tut. Centrum, gdyż wypłata świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku dla opiekuna podlega wstrzymaniu do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez ZUS.

INFORMACJA O ZMIANACH W ZASADACH DOTYCZĄCYCH USTALANIA PRAWA DO ŚWIADCZENIA PIELĘGNACYJNEGO I SPECJALNEGO ZASIŁKU OPIEKUŃCZEGO OD DNIA 1 STYCZNIA 2024 R.

I. W dniu 26 lipca 2023 r. w Dzienniku Ustaw (poz. 1429), została opublikowana ustawa z dnia 7 lipca 2023 r.  o świadczeniu wspierającym, na mocy której wprowadzono zmiany do  ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Z powyższych regulacji wynika m. in., że po zmianach, świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać wyłącznie osobom sprawującym opiekę na osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia,  bez jakichkolwiek ograniczeń w zakresie podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, także pracy na gospodarstwie rolnym.

Ponadto, pobieranie przez opiekuna własnych świadczeń emerytalno-rentowych nie będzie miało wpływu na jego prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

II. Zgodnie z art. 63 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym:

W sprawach o świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, do których prawo powstało do dnia 31 grudnia 2023 r., stosuje się przepisy dotychczasowe.

Osoby, którym przed dniem wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym (1 stycznia 2024 r.), albo od dnia wejścia w życie tej ustawy, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., przyznane zostało co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, zachowują, na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego nie dłużej jednak niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane.

Ww. osoby zachowują prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach określonych w zdaniu pierwszym jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych w brzmieniu dotychczasowym, nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego;

Do osób pobierających na podstawie przepisów dotychczasowych świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, stosuje się przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników w brzmieniu dotychczasowym.

Osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne, która sprawuje opiekę nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18. roku życia i która będzie chciała po 31 grudnia 2023 r. otrzymać świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach (czyli m. in. z możliwością podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej) musi zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów.

Ponadto informujemy, iż ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym wprowadza nowy rodzaj świadczenia, tj. świadczenie wspierające, które skierowane jest bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami i przysługuje osobom z niepełnosprawnościami w wieku od ukończenia 18. roku życia. Przyznawanie i wypłacanie tego świadczenia jest zadaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 913 ze zm.), jeżeli wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności został złożony w okresie ważności odpowiednio orzeczenia ustalającego niepełnosprawność albo orzeczenia ustalającego stopień niepełnosprawności, to zachowuje ono ważność do dnia wydania kolejnego ostatecznego orzeczenia, nie dłużej jednak niż do ostatniego dnia szóstego miesiąca następującego po dacie określającej tę ważność.

Po otrzymaniu ww. wniosku, przewodniczący powiatowego zespołu wydaje niezwłocznie zaświadczenie potwierdzające złożenie tego wniosku oraz określające termin ważności dotychczasowego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności.

Takie zaświadczenie należy przedłożyć tut. Organowi, który na jego podstawie przedłuży prawo do przysługujących świadczeń uzależnionych od niepełnosprawności na okres w tym zaświadczeniu wskazany.

Nowe orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, a także orzeczenie o niezaliczeniu do osób niepełnosprawnych należy niezwłocznie dostarczyć do tut. CUS.

Szczegółowe informacje uzyskać można w Centrum Usług Społecznych w Chmielnie, Zespole ds. obsługi świadczeń, pod nr tel. 58 685 68 34, mail: cus@chmielno.pl

Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego:

https://www.gov.pl/web/rodzina/vii-wiadczenie-pielegnacyjne111